«Να βαδίζεις με γυμνά πόδια πάνω στις λέξεις που διαβάζεις» Elaine Egui

Ήρθε η ώρα να προστεθεί στη συλλογή μου «βιβλία για βιβλία» κι ένα Έλληνα συγγραφέα, του Χαράλαμπου Γιαννακόπουλου. «Το εικοσιτε-τράωρο ενός αναγνώστη» διαβάζεται γρήγορα, ευχάριστα, και είναι γεμάτο χιούμορ και προσωπικά στοιχεία, ένα ύφος γραψίματος που μου αρέσει πολύ.

Ξεκινά περιγράφοντας τον ιδανικό αναγνώστη σύμφωνα με τον Albert Manguel ανοίγοντας αμέσως την κουβέντα απλά και αβίαστα. Μιλάει για την ιδανική θέση του αναγνώστη και αμέσως μετακομίζω από την καρέκλα του γραφείου στην αγαπημένη μου μπερζέρα. Ταυτίζομαι με τον αναγνώστη που κρίνει ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του ακόμα κι αν καμιά φορά ντρέπομαι να το παραδεχτώ. Χαμογελάω κρυφά μετρώντας τα βιβλία μου ενώ ο ιδανικός δεν το κάνει ποτέ αυτό και αναρωτιέμαι πώς περηφανεύεται στους φίλους του.

Στο εικοσιτετράωρο του Χαράλαμπου περνάνε τουλάχιστον 4 βιβλία από τα χέρια του αλλά φυσικά παραδέχεται πως δεν είναι όλα τα βιβλία για όλες τις ώρες και όλα τα μέρη και αυτό δικαιολογεί την ταυτόχρονη ανάγνωση πολλών ή την ύπαρξη αγαπημένων αναγνωσμάτων στα οποία πάντα επιστρέφεις. Μία περίοδο διάβαζα, όποτε δεν ένιωθα καλά, Αστερίξ (κάπως διαφορετικό από τον Δον Κιχώτη ή τα ποιήματα του Ουράνη στα οποία προστρέχει ο Χαράλαμπος). Φυσικά υπάρχουν και στιγμές που δεν μπορώ να διαβάσω τίποτα, σαν την Αννούλα την Καρένινα που δεν μπορεί να συγκεντρωθεί στο βιβλίο της γιατί σκέφτεται τον Βρόνσκι (η).

Οι λόγοι για τους οποίους αγοράζεις ένα βιβλίο ποικίλουν: ωραίο εξώφυλλο, όλοι μιλούν για αυτό, δεύτερη ευκαιρία σε συγγραφέα που δεν άρεσε, μεγάλος τίτλος, σε ταξίδι βιβλίο αναμνηστικό ή βιβλίο σε προσφορά, χωρίς βιβλίο στην τσάντα (πανικός), σύσταση ενός συγγραφέα, σύσταση ενός φίλου, σύσταση του βιβλιοπώλη, τελείωσαν τα βιβλία στις διακοπές κ.α. Πέρσι στην Αστυπάλαια το Σεπτέμβρη, διαβάζοντας το τελευταίο βιβλίο του Coe, με τρόμο συνειδητοποιώ ότι τελειώνει χωρίς να έχουν τελειώσει οι διακοπές. Στήνω καραούλι μέχρι να ανοίξει το μοναδικό χαρτοπωλείο-φωτοτυπίες-δύο ράφια βιβλιοπωλείο και δυστυχώς δεν βρίσκω τίποτα που να με τραβάει. Ανακαλύπτω την εξαιρετική βιβλιοθήκη του νησιού που βρίσκεται μέσα σε έναν από τους παλιούς μύλους της αλλά, μιας και είναι Σεπτέμβρης, τη βρίσκω ανοιχτή το τελευταίο βράδυ στο νησί. Ευτυχώς, έσωσε τις διακοπές η φίλη Λώρα που κατέφτασε στο νησί την τρίτη μέρα και μου δάνεισε το ένα από τα δύο βιβλία που είχε φέρει μαζί της. Ήταν το ημερολόγιο της Carrie Fisher (ναι, της Princess Leia) που ποτέ δεν θα αγόραζα αλλά που πολύ ευχάριστα διαβάστηκε στις παραλίες της Αστυπάλαιας.

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, που λέει κι ο Χαράλαμπος, είναι το ποια βιβλία παίρνει κανείς μαζί του όταν πρόκειται να φύγει από το σπίτι, είτε για την αναμονή στο γιατρό είτε για τις πολυήμερες διακοπές. Σημαντική απόφαση το ποια, αλλά και το πόσα μιας και είναι βαριά τα άτιμα. Άγχος και ηδονή! Τι καλύτερο από το να διαβάζεις στη Νέα Υόρκη το New York Trilogy και το On the road κάπου στο δρόμο. Μου άρεσε πολύ το κομμάτι για την ανάγνωση σε καφετέριες όπου οι διάφοροι ήχοι και εικόνες αποκλείονται εντελώς όταν αφοσιώνεται κανείς στην ανάγνωση ή λειτουργούν σαν ευχάριστο διάλειμμα και ανακούφιση την κατάλληλη στιγμή.

Ο Χαράλαμπος αγοράζει βιβλία που έχουν άκοπες σελίδες για τη χαρά της κοπής τους. Έχει αυτή η διαδικασία τη χάρη της, δε λέω, αλλά προσωπικά δεν τρελαίνομαι μιας και όπως λέει κι ο ίδιος καταλήγεις πολύ συχνά να μην το κάνεις με τον χαρτοκόπτη αλλά με ό,τι βρεθεί μπροστά σου, με ολέθριο αποτέλεσμα για το βιβλίο. Πρόσφατα το έκανα σε ένα βιβλίο από εκδόσεις Νεφέλη και μετά την πρώτη χαρά της απτής επέμβασης στο βιβλίο, άρχισα να αναρωτιέμαι για άλλη μία φορά γιατί το κάνουν αυτό ακόμα κάποιοι εκδοτικοί οίκοι.

Σύμφωνα με το συγγραφέα αλλά και πολλούς άλλους το ιδανικό βιβλιοπωλείο δεν υπάρχει. Κι όμως τα περισσότερα χαρακτηριστικά από αυτά που περιγράφει νιώθω πως τα έχω συναντήσει κατά καιρούς. Μπορεί το ιδανικό βιβλιοπωλείο να είναι ο συνδυασμός όλων των αγαπημένων σου βιβλιοπωλείων. Σε πολύ μεγάλο ποσοστό περιέγραφε το βιβλιοπωλείο που δούλευα για τρία χρόνια στην Αγγλία κι ενώ ήξερα πόσο τυχερή ήμουν που δούλευα εκεί, δεν είχα συνειδητοποιήσει  πόσο τυχεροί ήταν κι οι πελάτες που μας είχαν.

Ακολουθεί ολόκληρο κεφάλαιο τιτλοφορούμενο «Μόνο οι ανόητοι δανείζουν βιβλία»! Χα! Ακόμα κλαίμε οικογενειακώς τα Αστερίξ και Λούκυ Λουκ που δάνεισε πριν από τριάντα χρόνια ο αδελφός μου σε ένα φίλο του. Και μιας και δε βάζουμε μυαλό, ακόμα μοιραζόμαστε ιστορίες για άβολους διαλόγους με φίλους όπου αναγκαστήκαμε να γίνουμε πιεστικοί για να μας επιστρέψουν τα βιβλία μας. Πρόσφατα υιοθέτησα τη συνήθεια μόλις το δανείζω να γράφω μέσα το όνομά μου, μην τυχόν και αυτό συγκινήσει κάποιον. Ο Χαράλαμπος λέει πως δεν δανείζει, μόνο χαρίζει, το ίδιο είχε πει κι ο Zaid (βλ. το προηγούμενο κείμενο στο παρόν blog). Εγώ και σε αυτό δυσκολεύομαι πολύ.

Μας δίνει και συμβουλές για το πώς να διαβάζουμε αλλά δεν έχει το διδακτικό, ελιτίστικο και ψηλομύτικο ύφος που έχουν άλλοι. Είναι βασική αυτή η διαφορά του με άλλους συγγραφείς τέτοιων βιβλίων το ότι είναι γραμμένο με τρόπο που φαίνονται οι γνώσεις του και η τεράστια αναγνωστική του εμπειρία αλλά, τουλάχιστον εμένα, δε με κάνει να νιώθω μειονεκτικά που δεν έχω διαβάσει τόσα βιβλία όσα αυτός και μόνο μου ανοίγει την όρεξη για να συνεχίσω.

Με έπεισε να ανοίξω ένα βιβλίο στη τύχη τη νύχτα της επόμενης Πρωτοχρονιάς που μπορεί να επηρεάσει, να στιγματίσει τη χρονιά ή και όχι. Μιλάει για διάφορες new year’s αναγνωστικές resolutions όπως το να διαβάζει κάθε μέρα του χρόνου λίγες σελίδες από το ίδιο βιβλίο. Για μένα τα τελευταία πολλά χρόνια πάντα η απόφαση έχει να κάνει με τον αριθμό των βιβλίων που θα διαβάσω, καθόλου πρωτότυπο. Άλλο θέμα που αγγίζει είναι το τι διαβάζουν οι συγγραφείς που αγαπάς. Απαντούν ειλικρινά ή μιλάνε μόνο για τα βιβλία που πρέπει να πουν για να φανούν ψαγμένοι ή για να προωθήσουν κάποιον φίλο τους ή κάποια έκδοση; Στην πραγματικότητα είμαι λιγότερο καχύποπτη και κακιά και έτσι σημείωσα κι εγώ καμιά δεκαριά από αυτά που αναφέρει ο Γιαννακόπουλος, ως καινούριος αγαπημένος συγγραφέας.

Συνολικά μου άρεσε πολύ. Μικρά κεφάλαια, έξυπνα κι ευχάριστα. Εύκολη ταύτιση. Μόνα αρνητικά ίσως μία μικρή επανάληψη κατά καιρούς, που μοιάζει να είναι αναπόφευκτη και η τουλάχιστον τριπλή αναφορά στη Σώτη! Εξαιρετικά χαριτωμένο λίγο πριν το τέλος του βιβλίου το ερωτηματολόγιο αναγνωστικής συμπεριφοράς που ανάλογα τις απαντήσεις σου σε κατατάσσει σε βιβλιόφιλο, βιβλιοφάγο ή βιβλιομανή. Βέβαια για να διαβάσει κανείς αυτό το βιβλίο μία βιβλιοφιλοφαγομανία την έχει έτσι κι αλλιώς.