Ένα κείμενο για τον Mark Twain γιατί πρόσφατα, και κάπως καθυστερημένα, διάβασα έργα του γεμάτα κοινωνικό και θρησκευτικό σαρκασμό, γρήγορα, καλογραμμένα και αστεία και κατάλαβα ότι δεν έπρεπε να είχα σταματήσει τότε παλιά στον Τομ Σώγιερ και τον Χακλμπέρυ Φιν. Μετά ανακάλυψα μέσω της Guardian ότι εκδόθηκε αυτό το Νοέμβριο ο πρώτος τόμος της αυτοβιογραφίας του. Το ότι πάει καιρός που σταμάτησε να συγγράφει δεν έχει καμία σημασία. Ο ίδιος είχε ζητήσει να εκδοθεί 100 χρόνια μετά το θάνατό του για να μην παρεξήγηθει με ανθρώπους σύγχρονούς του που μπορεί να τους εκθέτει και όταν ο ίδιος θα είναι πια "dead, unaware and indifferent".
Η αυτοβιογραφία περιέχει άρθρα και κείμενα που περιγράφουν τον τρόπο που βλέπει διάφορες καταστάσεις, κείμενα που αναφέρονται στην ιστορία της οικογένειάς του, στην παιδική του ηλικία, στην εν μέρει ταύτισή του με τον Tom Sawyer, στη μετέπειτα ζωή του, στα βίαια περιστατικά που έγινε μάρτυρας όσο μεγάλωνε και σε άλλες λεπτομέρειες άγνωστες μέχρι τώρα όπως ερωτικές σχέσεις, πολιτικές πεποιθήσεις, θρησκευτικές αμφιβολίες.
Η ζωή του
I was born modest‚ but it didn’t last
Γεννήθηκε ως Sam Clemens στις 30 Νοεμβρίου του 1835 και μεγάλωσε στο Μιζούρι, Χάνιμπαλ. Από τα 16 του άρχισε να δουλεύει σε πόστα σχετικά με τον τύπο και τη δημοσιογραφία αλλά και ως κυβερνήτης ατμόπλοιου, ανθρακωρύχος, αποτυχημένος στρατιώτης (2 βδομάδες κράτησε) και κάπου στα 20 τόσα του ξεκινάει σε εφημερίδα της Βιρτζίνια να υπογράφει ως Mark Twain. Το ψευδώνυμο αυτό γεννήθηκε από την εμπειρία του ως καπετάνιος μιας και δηλώνει την κραυγή του καπετάνιου του ποταμόπλοιου που δείχνει ότι βρίσκεται σε ασφαλή ύδατα. Sam Clemens a.k.a. Mark Twain
Βιβλία άρχισε να εκδίδει αφού είχε καθιερωθεί σαν δημοσιογράφος και σαν πολύ πετυχημένος stage performer μέσω πλήθος διαλέξεών. Για 20 χρόνια δημιούργησε πολλά σημαντικά έργα, δοκίμια, μυθιστορήματα, διηγήματα, αυτοβιογραφικά, ταξιδιωτικά αγγίζοντας θέματα ρατσισμού και κοινωνικής ιστορίας, κλασσικά για όλους αλλά γραμμένα με έναν βαθύ αμερικανισμό (με την καλή έννοια). Γράφει για θέματα που απασχολούν τους αμερικάνους ή θέματα που θα έπρεπε να τους απασχολούν, χαρακτηριστικά της κοινωνίας τους, ζει σαν αμερικάνος και αποζητά την προβολή, το θαυμασμό, τη διασημότητα. Είναι ο αμερικανός νάρκισσος.Μεγάλος κερδοσκόπος και οπορτουνιστής εκμεταλλευόταν κάθε μέσο διαφήμισης και προβολής του. Έκανε το ψευδώνυμό του εμπορικό σήμα, έφτιαξε επιτραπέζιο παιχνίδι με το όνομά του, ξεκίνησε 3 πατέντες και διάφορες επιχειρήσεις που κατά κύριο λόγο απέτυχαν μεταξύ των οποίων η Paige τυπογραφική μηχανή και έφτασε στα πρόθυρα της χρεωκοπίας το 1894.
Στην πορεία της ζωής του τιμήθηκε πολλές φορές ενώ ταυτόχρονα δέχτηκε κριτική και αμφισβήτηση. Στη βιογραφία του μιλάει με τη μεγαλύτερη αγάπη για τη γυναίκα του και τα τέσσερα παιδιά του και κυρίως για την μεγαλύτερη κόρη του που πέθανε από μηνιγγίτιδα σε ηλικία 24 χρονών. Τραγικά, λίγο πριν πεθάνει ο ίδιος χάνει κι άλλη μία κόρη το 1909 ενώ το 1904 έχει ήδη πεθάνει η γυναίκα του και ο μικρότερος γιος του σε ηλικία 2 ετών. Ταλαντούχος άλλα άτυχος...
Ο Mark Twain, ο πατέρας της Αμερικανικής λογοτεχνίας σύμφωνα με τον William Faukner, πέθανε από καρδιακή προσβολή στις 21 Απριλίου του 1910 σε ηλικία 75 ετών.
Το έργο του
If books are not good company‚ where will I find it?
Η γραφή του Mark Twain είναι γεμάτη χιούμορ, σαρκασμό και κριτική προς την αμερικάνικη κοινωνία ενώ το σύνολο των κειμένων του δεν είναι ακριβώς γνωστό καθώς ακόμα συλλέγονται από ομιλίες του και άρθρα σκορπισμένα και με άλλα ψευδώνυμα. Επίσης πολλά κείμενα δεν είχαν εκδοθεί όσο ζούσε είτε γιατί κανείς δεν τα εξέδιδε είτε γιατί ο ίδιος ήθελε να προστατέψει τη φήμη του.
Μεγάλο μέρος του έργου του καταλαμβάνουν τα ταξιδιωτικά χρονογραφήματα γραμμένα και αυτά με ιδιαίτερο χιούμορ και υλικό από προσωπικά του ταξίδια. Γνωστός είναι κυρίως για τα δύο του βιβλία οι περιπέτειες του Tom Sawyer (το γνωστό αγόρι που στην ουσία είναι σε μεγάλο βαθμό ο ίδιος ο Μαρκ Τουαίην) και οι επίσης περιπέτειες του Huckleberry Finn.
Όλη η αμερικανικη λογοτεχνία κατάγεται από ένα βιβλίο... το Huckleberry Finn κατά τον Hemingway.
Ο Huck Finn είναι το πιο αγαπημένο βιβλίο της Αμερικής αλλά ταυτόχρονα και το πιο απαγορευμένο. Βαθιά αντιρατσιστικό βιβλίο με ήρωες ρατσιστές, που χρησιμοποιούν τη λέξη νέγρος συνέχεια και μία χυδαία, αργκό γλώσσα είναι συχνά η αίτια εορτασμού και αποδοχής του κοινού αλλά και αυστηρής κριτικής ενός συντηρητικού, στενόμυαλου κοινού. Επιπλέον αυτό το βιβλίο εκφράζει καλύτερα από πολλά την χαρακτηριστική για την αμερικάνικη κοινωνία αμφιθυμία σε σχέση με την ατομικότητα και την ομαδική ευθύνη, ενα θέμα που ισχύει μέχρι σήμερα. Ο Huck Finn απαγορεύτηκε κάποια στιγμή σε όλες της Πολιτείες της Αμερικής και ο ίδιος το αντιμετώπισε φυσικά με χιούμορ μιας και μόνο καλό του έκανε αυτός ο ντόρος γύρω από την απαγόρευση.
Άλλα διάσημα έργα του είναι το πρώτο του (The Celebrated Jumping Frog of Calaveras County), Ο πρίγκηπας κι ο Φτωχός (με εμφανή σχολιασμό και κριτική των ταξικών σχέσεων), το Personal recollection of Joan of Arc, το οποίο παρά την κριτική που δέχτηκε είναι το βιβλίο για το οποίο ο ίδιος είναι πιο περήφανος και πολλά άλλα αν κρίνουμε το διάσημα έργα με υποκειμενικά κριτήρια!!
Οι απόψεις του
Don’t go around saying the world owes you a living. The world owes you nothing. It was here first.
Αντι-ιμπεριαλιστής. Αρχικά ως γνήσιος Αμερικάνος πίστευε στην απελευθερωτική δύναμη των αμερικανών στρατών διαφόρων καταπιεσμένων αλλά σιγά σιγά, καθότι έξυπνος άνθρωπος, αντιληφθηκε την κοροϊδία και την πραγματική πρόθεση κατάκτησης των διαφόρων λαών και έγινε σθεναρός αντι-ιμπεριαλιστής, πρόεδρος μάλιστα σχετικού συνασπισμού. Άργησε βέβαια λίγο. Όλα αυτά συνέβησαν τα 11 τελευταία χρόνια της ζωής του με αφορμή τον πόλεμο με τις Φιλιππίνες. Καταδίκασε φυσικά και άλλες ιμπεριαλιστικές πολιτικές όπως της Μεγάλης Βρετανίας και κάθε παρόμοια στάση αιτιολογούμενη στον εκχριστιανισμό λαών. "I don't think the prayer will be published in my time. None but the dead are permitted to tell the truth" είπε σχετικά με αντιπολεμικά κείμενα του που αρνούνταν να του δημοσιεύσουν. Υπέρμαχος των επαναστάσεων γιατί όπως έλεγε υπάρχουν επαναστάτες μόνο εκεί που υπάρχουν καταπιεστικές και ανυπόφορες καταστάσεις.
Μαχητής της ισότητας. Υπέρμαχος της χειραφέτησης και της άρσης διαφόρων απαγορευτικών μέτρων. Ήταν υπέρ των δικαιωμάτων της γυναίκας αν και κατηγορήθηκε και ως μισογύνης υποστήριζε και έμπρακτα το κίνημα των σουφραζέτων. Πολιτικά υποστήριζε τους εργατικούς και έγραφε θετικά για τα σωματεία. Ηταν μεταξύ άλλων ενάντια στην χρήση ζώων ως πειραματόζωα. Σθεναρός μαχητής της ισότητας, κατά του ρατσισμού και της αδικίας σε μία εποχή που οι μαύροι στην αμερική αντιμετώπιζαν πολύ σοβαρά προβλήματα και ο ίδιο ήταν μεγαλωμένος σε μια πολιτεία που επικρατούσε το καθεστώς της δουλείας.
Πιστός αλλά όχι πρόβατο. Κατα βάση πρεσβυτεριανός αλλά με πολλές κριτικές απόψεις για το θέμα της θρησκείας, πίστευε σε μία ανώτερη δύναμη αλλά όχι στη λειτουργία των ιεραποστόλων ή του εκκλησιαστικού συστήματος. Μέχρι το τέλος της ζωής του αμφιταλαντευόταν για διάφορες πτυχές της θρησκείας και της πίστης αλλά ήταν σίγουρος, όπως φαίνεται και σε αυτή την τελευταία αυτοβιογραφία του ότι η θρησκεία μας είναι φρικτή και εγκληματική.
Μεγαλώνοντας, το έργο του γίνεται πιο σκοτεινό όπου αμφισβητεί την ίδια την ανθρώπια της ανθρώπινης φυλής. Έκρινε τις τρέχουσες καταστάσεις της κοινωνίας με αφορισμούς μπροστά από τον καιρό του, ενώ περιέχουν τα γραπτά του κοινωνικό και πολιτικό θυμό και για τη διαφθορά του κράτους και του καπιταλισμού με τους άπληστους και του βαρόνους του μονοπωλίου.
Bιβλία του Mark Twain που έχουν εκδοθεί στα ελληνικά
-Οι περιπέτειες του Χωκ Φιν (επίσης πάρα πολλές εκδόσεις και λογικό το βρίσκω)
-Καν – καν γάτες και πόλεις από στάχτη (The Innocents abroad) (μα ποιος μεταφράζει τους τίτλους?) (ταξιδιωτική λογοτεχνία. Εκδ. Ασβός,
-Πρίγκηπας και φτωχός (άλλο κλασσικό των παιδικών μας χρόνων, αχχ)
-Ένας Γιάνκης του Κονέκτικατ στην αυλή του βασιλιά Αρθούρου (ναι ναι σωστή η μετάφραση. Μυθιστόρημα. Εκδ. «Γράμματα» δόθηκε μαζί με την ελευθεροτυπία κάποια στιγμή, εκδ. DeAgostini Hellas πάλι εκτός κυκλοφορίας, κυκλοφορούσε στα περίπτερα κάποια άλλη στιγμή, εκδόσεις Γράμματα κανονικά κυκλοφορεί)
-Τι είναι ο άνθρωπος και άλλα κείμενα (εκδ. Printa, ενδιαφέρον θα είναι αυτό!)
-Το ημερολόγιο του Αδάμ και της Εύας και άλλες ιστορίες των Πρωτοπλάστων (δόθηκε με το Ποντίκι εκτός εμπορίου, εκδόσεις Νάρκισσος και εκδόσεις Καστανιώτης κυκλοφορούν κανονικά)
-Καθήκοντα ταξιδιωτικού πράκτορα: και άλλα διηγήματα (εκδόσεις Ποταμός, περιλαμβάνει κι αυτό με το βάτραχο)
-Γράμματα απ’ τη γή (εκδ. Νεφέλη, σειρά επιστολών)
-Σκέψεις για την επιστήμη του αυνανισμού (εκδ. Περίπλους, κι αυτό ενδιαφέρον ακούγεται...)
-Ο μυστηριώδης ξένος (μυθιστόρημα, εκδ. Ζήτρος, εκδ. Καστανιώτης)
-Ο κλεμμένος λευκός ελέφαντας και άλλα διηγήματα (εκδ. Πατάκης)
-Πως να διηγηθείτε μια ιστορία και άλλα διηγήματα (εκδ. Πατάκης)
-Απίθανες ιστορίες (Your personal Mark Twain), (εκδ. Σύγχρονη εποχή)
-Ο άνθρωπος που διέφθειρε το Χάντλεϊμπεργκ (εκδ. Καστανιώτης, μυθιστόρημα)
-Χιουμοριστικά διηγήματα (εκδόσεις Ηριδανός)
No comments:
Post a Comment